ในพื้นที่เล็ก ๆ แห่งหนึ่งของจังหวัดชลบุรี มีเด็กกว่า 80 คนที่ใช้ “การเรียน” เป็นสะพานเชื่อมจากอดีตสู่อนาคต
ทุกเช้า พวกเขามี “ตารางชีวิต” ที่ออกแบบไว้เพื่อบำบัด ฟื้นฟู และฝึกฝนทักษะชีวิต ผ่านกิจกรรมหลากหลาย ตั้งแต่การเรียนในห้อง ไปจนถึงกิจกรรมฝึกอาชีพอย่าง “Upcycling ฝาขวดพลาสติก” เปลี่ยนของเหลือใช้ให้กลายเป็นของใหม่ ทุกคนมีหน้าที่ มีบทบาท และได้ลงมือทำร่วมกัน เพราะ “การเรียนรู้” ในที่แห่งนี้ หมายถึง “การได้ลองทำจริง” เพื่อรู้จักตัวเองอีกครั้ง
“เมื่อเด็ก ๆ มาอยู่ที่นี่ สิ่งแรกที่เราต้องให้ คือ โอกาสในการเรียนรู้ เพราะการเรียนคือเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้เขาออกแบบชีวิตใหม่ได้” ยุทธศักดิ์ รุ่งเรืองนรา ผู้อำนวยการสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนจังหวัดชลบุรี
เขาเชื่อว่า “การเรียนรู้” ต้องไม่หยุดอยู่แค่ตำรา แต่ต้องเท่าทันโลกจริงและโลกอนาคต เพราะเด็กแต่ละคนจะกลับไปใช้ชีวิตในฐานะ “พลเมือง” ที่ต้องมีทักษะเพื่ออยู่รอดและยืนได้ด้วยตนเอง
“สิ่งที่เราต้องสร้างให้เด็กคือ การเรียนรู้ที่เหมาะกับเขา เปิดโอกาสให้ค้นหาความชอบ ความถนัด และเรียนจากความสนใจ ไม่ใช่ความจำเป็น เพราะเมื่อเด็กสนุกกับสิ่งที่เรียน เขาจะค่อย ๆ เติมเต็มทักษะและแรงบันดาลใจไปพร้อมกัน”
หลายคนที่เคยหลุดจากระบบการศึกษา กลับมาเริ่มต้นอีกครั้งที่นี่ เพราะ “การเรียน” ไม่ได้ถูกบังคับ แต่ถูกออกแบบให้กลมกลืนกับชีวิตประจำวัน เช่น การแทรกวิชาคณิตศาสตร์ลงในงานไม้ หรือการเรียนรู้การคำนวณผ่านการวัดมุมและองศาในการทำเฟอร์นิเจอร์ เด็กจึงค่อย ๆ เห็นว่า ความรู้คือสิ่งที่ ใช้ได้จริง และ อยู่รอบตัวเสมอ
“เราอยากให้เขารู้ว่า การเรียนไม่ใช่กำแพง แต่เป็นเครื่องมือที่พาเขาออกจากวงจรเดิม”
ผลลัพธ์เริ่มปรากฏชัด เด็กหลายคนตั้งใจกลับไปเรียนต่อในสายอาชีพ ระดับ ปวช. ปวส. หรือมหาวิทยาลัย เพื่อพิสูจน์ให้เห็นว่า พวกเขา “เปลี่ยนได้” และ “พร้อมจะเริ่มต้นใหม่”
ซัน (นามสมมติ) เคยเรียนถึง ม.5 ก่อนจะพลั้งพลาดทำร้ายผู้อื่นด้วยอารมณ์ชั่ววูบ วันนี้เขากลับมามีเป้าหมายอีกครั้ง
“ที่นี่สอนให้ผมเห็นความสำคัญของการเรียน ผมอยากเรียนต่อ ปวส. ด้านอิเล็กทรอนิกส์หรือช่างไฟฟ้า เพราะครูให้ผมลองใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์จนรู้ว่าตัวเองชอบ ผมอยากเรียนต่อให้จบ แล้วกลับมาสอนเด็ก ๆ รุ่นหลัง อยากให้ที่บ้านภูมิใจ”
อลิซ (นามสมมติ) อยู่ที่นี่มาเกือบปี และกำลังเรียนต่อชั้น ม.3 “หนูอยากเรียนรู้เพื่อพัฒนาตัวเอง อยากเรียนต่อจนจบ ม.6 แล้วเรียนต่อด้านสาธารณสุข เพื่อไปเป็นหมอ หนูอยากให้ที่นี่มีอุปกรณ์เรียนเพิ่ม เพราะเด็กหลายคนสนใจเรียนคอมพิวเตอร์ แต่เครื่องยังไม่พอ”
กิจกรรมและการเรียนรู้ทั้งหมดนี้ เกิดขึ้นได้จากความร่วมมือระหว่าง กสศ. กระทรวงยุติธรรม กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน และ มูลนิธิกระจกเงา ภายใต้โครงการ “ธนาคารโอกาส” กสศ. ได้ส่งมอบคอมพิวเตอร์ 11 เครื่อง พร้อมหนังสือกว่า 700 เล่ม เพื่อเปิดโลกการเรียนรู้ให้กับเด็ก ๆ ในสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชนจังหวัดชลบุรี เพราะ “โอกาสทางการเรียนรู้” คือจุดเริ่มต้นของการเปลี่ยนชีวิตและทุกการลงทุนใน “การศึกษา” คือการลงทุนใน ชีวิตใหม่ของใครบางคน
