กองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) เข้าร่วมเป็นสมาชิกสมาคมการวิจัยด้านการศึกษาโลก (World Education Research Association: WERA) เครือข่ายวิจัยด้านการศึกษาที่ใหญ่ที่สุดในโลก เพื่อเดินหน้าจัดตั้งสมาคมการวิจัยด้านการศึกษาแห่งประเทศไทย (THERA) เชื่อมโยงงานวิจัยไทยกับเครือข่ายนานาชาติ เพื่อยกระดับนโยบายการศึกษาท่ามกลางความท้าทายด้านความเหลื่อมล้ำ เทคโนโลยี และวิกฤตโลกที่ซับซ้อนขึ้น
ประเทศไทยก้าวสู่หมุดหมายสำคัญของการพัฒนานโยบายการศึกษาด้วยหลักฐานเชิงประจักษ์ หลัง กสศ. เข้าร่วมเป็นสมาชิกของสหพันธ์สมาคมการวิจัยด้านการศึกษาโลก (World Education Research Association: WERA) เครือข่ายวิจัยด้านการศึกษาที่ใหญ่ที่สุดในโลกซึ่งมีประเทศสมาชิกกว่า 79 ประเทศและเชื่อมโยงความร่วมมือกับ 29 องค์กรสมาชิก 5 สถาบันการศึกษาและ 26 เครือข่ายสมาคมวิจัยนานาชาติ
การเข้าร่วม WERA ครั้งนี้ ไม่ได้เป็นเพียงการ “เพิ่มสถานะ” บนเวทีวิชาการ แต่คือ การยกระดับบทบาทของประเทศไทยในการใช้ “งานวิจัยเชิงประจักษ์” เป็นฐานของการกำหนดนโยบายการศึกษาท่ามกลางโจทย์ใหญ่ของระบบการศึกษาไทย ตั้งแต่ปัญหาเชิงโครงสร้าง ความเหลื่อมล้ำในการเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ การขาดแคลนแรงงานทักษะไปจนถึงผลกระทบจากการเปลี่ยนผ่านด้านเทคโนโลยีและปัญญาประดิษฐ์ (AI) รวมถึงวิกฤตระดับโลกที่ซับซ้อนและทวีความรุนแรงขึ้น
ศ.ดร.มุสตาฟา ยูนุส เอียร์ยามาน (Prof. Dr.Mustafa Yunus Eryaman) ศาสตราจารย์ด้านการศึกษาที่มหาวิทยาลัยชานักกาเล ออนเซกิซ มาร์ท มีความเชี่ยวชาญด้านนโยบายการศึกษา ปรัชญาการศึกษา ทฤษฎีและการวิจัยหลักสูตร การสอนเชิงวิพากษ์ และการศึกษาแบบก้าวหน้า ซึ่งดำรงตำแหน่งประธานสมาคมนักการศึกษานานาชาติ (International Association of Educators) และอดีตประธาน WERA กล่าวว่า “การที่ กสศ. ได้เข้าร่วมเป็นสมาชิกของ WERA ถือเป็นก้าวสำคัญของการเชื่อมโยงศักยภาพงานวิจัยด้านการศึกษาของไทยกับเวทีนานาชาติ เปิดโอกาสให้เกิดการแลกเปลี่ยนความรู้ การทำงานร่วมกัน และความร่วมมือเชิงนโยบายในระดับที่ไม่เคยมีมาก่อน”
ตลอดหลายปีที่ผ่านมา งานวิจัยเชิงประจักษ์ได้กลายเป็นส่วนสำคัญในการยกระดับคุณภาพการศึกษาและช่วยให้หลายประเทศค้นพบปัญหาของคุณภาพผู้เรียนและครู ขณะเดียวกันยังเป็นแนวทางในการออกแบบนโยบายที่ใช้ได้จริง การเข้าร่วม WERA จะช่วยให้ทีมนักวิจัย ผู้กำหนดนโยบาย และผู้ปฏิบัติงานมีโอกาสเข้าถึงองค์ความรู้จากโอกาสในการร่วมดำเนินงานวิจัยในระดับสากล แลกเปลี่ยนมุมมองการพัฒนางานวิจัยด้านการศึกษาอย่างหลากหลาย วิธีการวิจัยใหม่ ๆ และข้อมูลเชิงเปรียบเทียบเพื่อใช้แก้ปัญหาเชิงพื้นที่อย่างมีประสิทธิภาพ
ทั้งนี้ กสศ. มีเป้าหมายที่จะผลักดันการจัดตั้ง สมาคมการวิจัยด้านการศึกษาแห่งประเทศไทย หรือ Thailand Educational Research Association (THERA) เพื่อเสริมพลังเครือข่ายนักวิจัยในสาขาต่าง ๆ เช่น นโยบายการศึกษา STEM และ AI ให้เชื่อมโยงกับโครงการระดับนานาชาติได้อย่างเข้มแข็ง โดยนักวิชาการไทยที่เข้าร่วมใน THERA จะมีโอกาสจัดตั้งหรือเข้าร่วมเครือข่ายวิจัยนานาชาติ (International Research Networks: IRNs) เพื่อพัฒนางานวิจัยร่วมกับผู้เชี่ยวชาญในระดับนานาชาติจากหลายประเทศ พร้อมทั้งร่วมสร้างองค์ความรู้ที่ตอบโจทย์ความท้าทายร่วมกันของโลกโดยคำนึงถึงบริบทท้องถิ่น ตัวอย่างเช่น งานวิจัยเพื่อศึกษาสาเหตุที่เด็กไทยกว่า 300,000 คนพลาดโอกาสในการเข้าเรียนปฐมวัย ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในการขับเคลื่อนงานภายใต้มาตรการสำคัญของนโยบาย Thailand Zero Dropout
WERA มีพันธกิจสำคัญในการเป็นตัวกลางด้านองค์ความรู้และสร้างนักวิจัยที่มีความสามารถในการผลิตหลักฐานเชิงวิชาการที่น่าเชื่อถือสำหรับผู้กำหนดนโยบาย ครอบคลุมตั้งแต่ระดับปฐมวัย อุดมศึกษา ไปจนถึงการพัฒนาทักษะการอ่านออกเขียนได้ นอกจากนี้ ประเทศไทยยังอยู่ในกระบวนการพิจารณาให้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมใหญ่สามัญประจำปีของ WERA ประจำปี 2572 (WERA Focal Meeting 2029) เพื่อสนับสนุนให้นักวิจัยไทยมีบทบาทในการขับเคลื่อนงานวิจัยด้านการศึกษากับนักวิจัยด้านการศึกษาในระดับสากลมากขึ้น เช่น การดำเนินงานร่วมกับ European Union ด้านการพัฒนาศักยภาพอุดมศึกษา และการจัดตั้งศูนย์ AI เพื่อส่งเสริมนวัตกรรมทางวิชาการร่วมกับประเทศเยอรมนี อิตาลี โปแลนด์ ตุรกี และมอลตา
เพื่อสนับสนุนการจัดตั้ง THERA เมื่อวันที่ 26–30 ตุลาคม 2568 ณ เมืองโจเอา เปสโซอา ประเทศบราซิล ดร.ไกรยส ภัทราวาท ผู้จัดการ กสศ. และ รองศาสตราจารย์ ดร.ประวิต เอราวรรณ์ เลขาธิการสภาการศึกษา ในฐานะภาคีหลักของการจัดตั้ง THERA ได้เข้าร่วมการประชุม WERA Focal Meeting 2025 เพื่อแลกเปลี่ยนแนวทางการจัดตั้ง THERA ร่วมกับประธานและอดีตประธาน WERA รวมถึงนำเสนอผลการวิจัยและข้อเสนอแนะเชิงนโยบายจากการวิจัยที่ผ่านมาของ กสศ. ร่วมกับภาคีร่วมดำเนินงานในหัวข้อ “Beyond Average: Rethinking Per-Student Subsidies for Quality and Equitable Education in Thailand” เพื่อแลกเปลี่ยนและพัฒนาแนวทางการจัดสรรงบประมาณบนหลักความเสมอภาคร่วมกับนักวิจัยด้านการศึกษาจากประเทศสมาชิกของ WERA ทั่วโลก
ในการนี้ ผู้จัดการ กสศ. ในฐานะตัวแทนของหน่วยงานสมาชิกแบบสถาบัน ยังได้เข้าร่วมการประชุมสภาบริหาร WERA (WERA Council Meeting) ในนามสมาชิกอย่างเป็นทางการเป็นครั้งแรก ร่วมกับหน่วยงานภาคีด้านการศึกษาและนักวิจัยด้านการศึกษาจำนวนกว่า 4,000 คน จาก 58 ประเทศทั่วโลก โดยผู้จัดการ กสศ. ได้แนะนำบทบาทของ กสศ. ในการพัฒนาองค์ความรู้และงานวิจัยเพื่อการลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษาร่วมกับหน่วยงานภาคี และแจ้งถึงเจตจำนงในการจัดตั้งสมาคมวิจัยด้านการศึกษาไทย เพื่อเข้าร่วมเป็นสมาชิกของ WERA ในนามสมาคมวิจัย ซึ่งจะส่งผลให้ประเทศไทยมีบทบาทร่วมกำหนดทิศทางการวิจัยด้านการศึกษาโลกร่วมกับ WERA และการขับเคลื่อนงานวิจัยเชิงนโยบายเพื่อยกระดับระบบการศึกษาของไทยต่อไป
