ประเทศไทยประสบปัญหาเศรษฐกิจไทยหยุดนิ่ง คุณภาพกำลังคนถดถอยสวนทางกับประเทศเพื่อนบ้านและภูมิภาค สะท้อนจากสถานการณ์ปัญหา ดังนี้
ด้านเศรษฐกิจ ทุนและเทคโนโลยี เศรษฐกิจไทยติดอยู่ในกับดักรายได้ปานกลางมามากกว่า 30 ปี ไม่สามารถก้าวข้ามไปสู่การเป็นประเทศที่พัฒนาแล้วได้ ผู้ผลิตส่วนใหญ่ยังใช้เทคโนโลยีการผลิตขั้นกลาง พึ่งพาความได้เปรียบในการแข่งขันจากการใช้แรงงานค่าแรงต่ำเป็นหลัก
ด้านกำลังคนไทยต้องเร่งพัฒนากำลังคนให้มีทักษะขั้นสูงเพื่อออกจากประเทศกับดักรายได้ประเทศปานกลาง ปี 2017 WEF รายงานว่า ประเทศไทย มีกำลังแรงงานที่มีทักษะขั้นสูง (High-skilled Labour) เพียงร้อยละ 14 (High-skilled Labour) ในขณะที่การพัฒนาประเทศออกจากกับดักรายได้ปานกลาง (Middle Income Trap) ตามยุทธศาสตร์ชาติ ๒๐ ปีของรัฐบาลจำเป็นต้องมีกำลังแรงงานที่มีทักษะหรือมีทักษะขั้นสูงผู้สำเร็จการศึกษาขั้นพื้นฐานหรือการศึกษาระดับอุดมศึกษามากกว่าร้อยละ 40 ของกำลังแรงงานทั้งหมดในประเทศ ประเทศชั้นนำอย่างสวีเดน เยอรมนี สิงคโปร์ และฟินแลนด์ อยู่ระหว่างร้อยละ 43-55
แรงงานไทยขาดทักษะที่จำเป็นทุกด้าน จากผลสำรวจของสถาบันเพิ่มผลผลิตแห่งชาติ ปี 2550 ซึ่งสํารวจนายจ้างใน 8 อุตสาหกรรม พบว่า นายจ้างเกือบทั้งหมดรายงานว่า ลูกจ้างขาดทักษะที่จำเป็นในทุกด้าน โดยทักษะภาษาอังกฤษอ่อนที่สุด ทักษะจำเป็นอื่นๆ ที่เป็นปัญหาของพนักงาน ได้แก่ เทคโนโลยีสารสนเทศ การคิดคำนวณ ความคิดสร้างสรรค์ ภาวะผู้นำ การบริหารเวลา การสื่อสาร การแก้ไขปัญหา เป็นต้น
แรงงานไทยมีการศึกษาต่ำและเข้าไม่ถึงสวัสดิการทางสังคม ประชากรวัยแรงงานของประเทศไทยมีจำนวนประมาณ 37.79 ล้านคนล้านคน โดยร้อยละ 70 มีระดับการศึกษาต่ำกว่ามัธยมศึกษาตอนปลาย ผลการศึกษาปัจจัยทางสังคมที่มีผลต่อสุขภาพขององค์การอนามัยโลก บ่งชี้ว่า เสี่ยงต่อการสูญเสียสุขภาวะอันเนื่องมาจากการขาดทักษะและความรู้ที่เพียงพอ นอกจากนี้ประชากรในวัยแรงงานนี้เป็นกลุ่มแรงงานนอกระบบจำนวนถึง 20.8 ล้านคนคิดเป็นร้อยละ 55.2 และแรงงานนอกระบบส่วนใหญ่เป็นผู้มีการศึกษาไม่สูง ในจำนวนนี้ร้อยละ 60.5 (จำนวน 12.6 ล้าน) มีระดับการศึกษาประถมหรือต่ำกว่า ร้อยละ 29.8 มีการศึกษาระดับมัธยมศึกษา และร้อยละ 9.5 ระดับอุดมศึกษา โดยแรงงานนอกระบบเป็นกลุ่มวัยแรงงานกลุ่มใหญ่ที่ไม่สามารถเข้าถึงสิทธิต่างๆ และสวัสดิการต่างๆ ตามกฎหมาย ถือเป็นประชากรกลุ่มเสี่ยงสูงทั้งจากอันตรายที่เกิดจากการทำงานและยากลำบากเมื่อตกงาน
