นักเรียนหลายประเทศในทวีปแอฟริกาสามารถยิ้มได้อีกครั้ง เมื่อหนึ่งในเครื่องมือแปลภาษาออนไลน์ยอดนิยมที่ใช้กันแพร่หลายทั่วโลกอย่าง Google Translate ได้เพิ่มภาษาท้องถิ่นของชาวแอฟริกันในพื้นที่เพิ่มมากขึ้น ช่วยให้นักเรียนในพื้นที่สามารถทำความเข้าใจกับบทเรียนหรือตำราเรียนที่ได้รับมอบหมายให้ค้นคว้า ซึ่งส่วนใหญ่มักอยู่ในรูปภาษาอังกฤษหรือภาษาฝรั่งเศส ซึ่งไม่ใช่ภาษาแม่ของตัวผู้เรียนเอง
บรรดาผู้เชี่ยวชาญด้านการศึกษาชี้ว่า หากผู้เรียนสามารถเรียนเนื้อหาวิชาการในภาษาแม่ที่ตนเองใช้ จะช่วยลดความเสี่ยงของการหลุดออกจากระบบการศึกษา และจะเป็นกุญแจสำคัญของการลดความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา ในพื้นที่ที่มีความเหลื่อมล้ำมากที่สุดในโลกอย่างภูมิภาคแอฟริกาแห่งนี้
Andrew Njuki นักศึกษาชาวอูกันดาวัย 27 ปี สาขาเทคโนโลยีสารสนเทศ (ไอที) ยอมรับว่า หลายปีที่ผ่านมา มีความรู้สึกถอดใจที่ทำให้อยากเลิกเรียนหลายครั้ง เพราะต้องใช้เวลาหลังขดหลังแข็งกับหนังสือเรียนภาษาอังกฤษ ซึ่งไม่เพียงต้องทำความเข้าใจเนื้อหาของตำราเท่านั้น แต่ยังต้องดิ้นรนกับภาษาและคำศัพท์ที่เข้าใจได้ยากเนื่องจากไม่ใช่ภาษา Luganda ซึ่งเป็นภาษาแม่ของตนเอง
แต่ Njuki ก็สามารถยิ้มได้เสียที เพราะเมื่อไม่นานมานี้ Alphabet บริษัทแม่ของ Google ผู้ให้บริการเสิร์ชเอ็นจิ้นรายใหญ่ ได้ตัดสินใจเพิ่มภาษา Luganda ซึ่งเป็นภาษาหนึ่งที่ในหลายประเทศทั่วแถบแอฟริกาตะวันออกนับล้านคนใช้ในชีวิตประจำวัน บรรจุเป็นอีกหนึ่งภาษาในเครื่องมือแปลภาษาของทาง Google Translate เนื่องจากการเรียนการสอนในโรงเรียนกลับไม่ได้ใช้ภาษานี้เป็นหลัก
ผลลัพธ์ที่ได้ช่วยให้ Njuki สามารถคัดลอกเนื้อหาของตำรา ตลอดจนสื่อการสอนออนไลน์ของต่างประเทศลงในบริการแปลของ Google และอ่านในภาษา Luganda ได้โดยตรง ช่วยให้ทำความเข้าใจบทเรียนได้ง่ายขึ้น
“เพื่อให้เข้าใจสิ่งที่ดีขึ้น คุณต้องเข้าใจมันในภาษาแม่ของคุณก่อน” Njuki ผู้ซึ่งพบว่าบริการนี้สะดวกสำหรับการท่องอินเทอร์เน็ตและโซเชียลมีเดียกล่าว
แม้ว่าบริการแปลภาษาจะไม่ได้ถูกต้องครบถ้วนสมบูรณ์ แต่คุณภาพการแปลเพื่อการอ่านก็อยู่ในระดับที่ค่อนข้างดีคือราว 60 % ส่วนความถูกต้องโดยรวมอยู่ที่ระดับ 65 %
อย่างไรก็ตาม Njujki ยังคงมองในแง่บวก เพราะบริการแปลภาษา Luganda เพิ่งจะเริ่มต้นมาได้ไม่กี่สัปดาห์เท่านั้น ยังสามารถปรับเปลี่ยนและพัฒนาได้อีกมาก
รายงานระบุว่า ขณะนี้ ผู้ให้บริการเครื่องมือแปลออนไลน์ ต่างพยายามขยายฐานข้อมูลภาษาที่มีเพื่อให้สามารถให้บริการแปลออนไลน์ในภาษาต่าง ๆ ที่ครอบคลุมหลายประเทศทั่วโลกมากขึ้นเพื่อยกระดับคุณภาพทางการศึกษา ลดความเหลื่อมล้ำ รวมถึงลดอคติที่เกิดขึ้นในระบบปัญญาประดิษฐ์ (AI)
Isaac Caswell นักวิทยาศาสตร์การวิจัยของ Google Translate กล่าวเสริมว่า สำหรับผู้พูดภาษาชนกลุ่มน้อยส่วนใหญ่มักจะรู้สึกเหมือนโลกแห่งเทคโนโลยีไม่สนใจพวกเขาแม้แต่น้อย ดังนั้น เครื่องมือการแปลออนไลน์จึงเป็นสัญลักษณ์ที่สำคัญมากในการแสดงให้เห็นว่าโลกเทคโนโลยีนวัตกรรมยังใส่ใจห่วงใยพวกเขาอยู่
Luganda เป็นหนึ่งใน 24 ภาษา ที่มีการทยอยเพิ่มเข้ามาในเครื่องมือ Google Translate ตั้งแต่เดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา โดยจะมีภาษาอื่น ๆ จากอนุภูมิภาคทะเลทรายซาฮารา อินเดีย และอเมริกาใต้ รวมอยู่ด้วย ทำให้ขณะนี้มีภาษาแอฟริกันให้บริการทั้งหมดแล้ว 23 ภาษา บนแพลตฟอร์ม คิดเป็นสัดส่วน 17 % ของภาษาทั้งหมด
นอกจาก Google Translate แล้ว DuoLingo ก็เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือแปลออนไลน์ที่ให้บริการในภาษาแอฟริกันเช่นกัน โดยกำลังเตรียมการเพิ่มอีก 8 ภาษา ที่ไม่ได้รวมอยู่ใน 40 ภาษาเดิมที่มีให้บริการอยู่ ภาษาที่จะเพิ่มขึ้นมา เช่น ภาษา Zulu และ Xhosa ที่พูดโดย 20 ล้านคน หรือเป็นส่วนใหญ่ในแอฟริกาใต้ คาดว่าจะเสร็จสิ้นได้ภายในปลายปีนี้
ทางด้าน Hussain Bharmal นักพัฒนาเว็บผู้อาศัยในกัมปาลาซึ่งมีพื้นเพมาจากอินเดีย ซึ่งกำลังพยายามหาแหล่งข้อมูลเพื่อศึกษาภาษา Luganda เชื่อว่าเครื่องมือแปลออนไลน์ที่ช่วยแปลภาษาได้ทันทีผ่านทางสมาร์ทโฟนจะช่วยให้การเรียนภาษาที่สามของตนเป็นไปอย่างราบรื่น และลดช่องว่างระหว่างกันได้ เหตุผลเพราะเมื่อใดก็ตามที่คน ๆ หนึ่งสามารถพูดภาษาของคู่สนทนาได้อย่างลื่นไหล คน ๆ นั้น ก็จะได้กุญแจในการไขประตูไปสู่หัวใจของคู่สนทนาได้
ที่มา : Students cheer as online translation tools add more African languages
