เมื่อวันที่ 19 กันยายน 2568 ที่กระทรวงศึกษาธิการ ศ.ดร.นฤมล ภิญโญสินวัฒน์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็นประธานการประชุมชี้แจงสถานศึกษาในการเปิดรับสมัคร ทุน ODOS รุ่นที่ 2 ระดับมัธยมศึกษาปีที่ 5 และระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพปีที่ 2 ผ่านระบบ Teleconference โดยมีนายยศพล เวณุโกเศศ เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา (สอศ.) ผู้แทนหน่วยงานหลักทั้ง สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.), กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น (สถ.), กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.), สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (ก.พ.) และกองทุนเพื่อความเสมอภาคทางการศึกษา (กสศ.) เข้าร่วม พร้อมผู้บริหารสถานศึกษาและครูอาจารย์จากสถานศึกษา 601 แห่งทั่วประเทศ
ศ.ดร.นฤมล กล่าวว่า รัฐบาลเดินหน้าโครงการ “ทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ” หรือทุน ODOS (Outstanding Development Opportunity Scholarship) เพื่อสร้างโอกาสการศึกษาให้เด็กและเยาวชนที่มีศักยภาพสูงแต่ขาดแคลนทุนทรัพย์ ปัจจุบันโครงการได้ดำเนินการแล้ว 2 รุ่น (รุ่น 1 และรุ่น 3) ครอบคลุมนักเรียน ม.6/ปวช.3 และ ม.4/ปวช.1 ได้รับทุน รวมกว่า 2,400 คน และมากกว่าครึ่งมาจากครัวเรือนที่มีรายได้เฉลี่ยไม่ถึงวันละ 100 บาท แสดงให้เห็นถึงศักยภาพของเด็กไทยที่แม้ยากจนก็สามารถประสบความสำเร็จได้หากได้รับการสนับสนุนอย่างเหมาะสม
“ทุนนี้จะเป็นโอกาสที่ดีมาก เป้าหมายสำคัญของ กสศ. คือไม่ให้เด็กและครอบครัวติดอยู่ในกับดักความยากจน ดิฉันได้ทำงานวิจัย พบว่าปัจจัยหนึ่งที่สำคัญคือ การเข้าถึงโอกาสการศึกษา ทำให้มีอาชีพ มีรายได้ที่ดีขึ้น สามารถหลุดพ้นจากความยากจนได้ ตัวดิฉันเองก็มาจากครอบครัวยากจนเช่นกัน แต่ให้ความสำคัญเรื่องการศึกษาเสมอ ถ้าต้องเรียนพิเศษ คุณพ่อก็พร้อมที่จะจ่าย จนกระทั่งดิฉันสอบเข้ามหาวิทยาลัยได้ และได้เป็นนักเรียนทุน ก.พ. ที่มีวันนี้ได้ เพราะประชาชนคนไทย เช่นเดียวกับนักเรียนทุนโอดอสทุกคน ด้านหนึ่งความยากจนนั้นเป็นข้อดี ทำให้เราเกิดแรงผลักดันภายใน ว่าต้องพยายามมากกว่าคนอื่น”
รมว.กระทรวงศึกษาธิการ กล่าวว่า ในอนาคตทุนโอดอสจะพิจารณาเปิดโอกาสให้กับสาขาอื่น นอกเหนือจากด้าน STEM เนื่องจากยังมีทักษะด้านอื่นที่จำเป็นต่อการพัฒนาประเทศเช่นกัน ทั้งด้าน สังคม จิตวิทยา ศิลปะ กีฬา เราไม่ควรวัดว่า เด็กที่เรียนเก่งคือเด็กที่ต้องเก่ง STEM เท่านั้น นอกจากนี้ จะพิจารณาเกณฑ์ความยากจนที่แตกต่างกันตามบริบทพื้นที่ เช่น ชนบทและเมืองที่มีค่าครองชีพแตกต่างกัน รวมทั้งการวาง ROADMAP และติดตามภายหลังนักศึกษาทุนเรียนจบเพื่อส่งเสริมให้มีงานทำอยู่ในจุดที่สามารถใช้ความรู้ความสามารถกลับมาพัฒนาประเทศไทยได้จริง
ด้าน ดร.ไกรยส ภัทราวาท ผู้จัดการ กสศ. กล่าวว่า การเปิดรับสมัครทุนODOS รุ่นที่ 2 จะมีทุนรวม 1,200 ทุน แบ่งเป็น ทุนต่างประเทศ ระดับ ปวส. และปริญญาตรี 100 ทุน (ดำเนินการโดย ก.พ.) และ ทุนในประเทศ ระดับปริญญาตรี 1,100 ทุน
(ดำเนินการโดย สป.อว. ผ่านระบบ TCAS) เปิดรับสมัครนักเรียน ม.5 และ ปวช.2 ที่กำลังศึกษาอยู่ในปีการศึกษา 2568
โดยหลักเกณฑ์การพิจารณายังคงเดิม ให้ความสำคัญกับนักเรียนยากจนและยากจนพิเศษที่อยู่ในฐานข้อมูลทุนเสมอภาคและทุนนวัตกรรมสายอาชีพชั้นสูงของ กสศ. หรือทุนอุดหนุนปัจจัยพื้นฐานนักเรียนยากจนจาก สพฐ. และ อปท. แต่หากโรงเรียนใดไม่มีนักเรียนในกลุ่มดังกล่าว จะพิจารณานักเรียนจากครัวเรือนที่มีรายได้เฉลี่ยไม่เกิน 12,000 บาทต่อเดือน ทั้งนี้ ผู้สมัครต้องมีเกรดเฉลี่ยสะสมไม่ต่ำกว่า 3.00 มีความประพฤติดี สุขภาพสมบูรณ์ทั้งกายและใจ และผู้ปกครองต้องยินยอมให้นักเรียนเดินทางไปศึกษาต่อตามเงื่อนไขทุน
สำหรับการคัดเลือกครั้งนี้ สพฐ., สอศ. และ สถ. ได้จัดทำบัญชีรายชื่อสถานศึกษาที่มีความพร้อมด้าน STEM, ภาษาอังกฤษ และ SMTE จำนวน 601 แห่ง โดยแต่ละแห่งสามารถเสนอชื่อนักเรียนเข้ารับการพิจารณาได้ไม่เกิน 5 คน
ดร.ไกรยส กล่าวว่า สำหรับทุนODOS รุ่นที่ 1 มีนักเรียนเข้าสอบข้อเขียนกับสำนักงาน ก.พ. 1,173 คน กสศ. ได้ให้การสนับสนุนค่าเดินทางเพื่อช่วยเปิดโอกาสในการเข้าถึงการสอบ ผลการคัดเลือกมีนักเรียน 68 คน ได้สิทธิ์ศึกษาต่อในต่างประเทศ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา สหราชอาณาจักร และออสเตรเลีย แบ่งเป็นนักเรียน ม.6 จำนวน 65 คน และ ปวช.3 คน ในจำนวนนี้ 15 คน มาจากครัวเรือนยากจนและยากจนพิเศษที่เคยได้รับทุนเสมอภาคหรือทุนนวัตกรรมสายอาชีพชั้นสูงของ กสศ. และอีก 53 คนมาจากครัวเรือนที่มีรายได้ไม่เกิน 12,000 บาทต่อเดือน ส่วนรุ่นที่ 3 มีผู้ยืนยันรับทุนแล้ว 1,196 คน และอยู่ระหว่างการดำเนินการตามหลักเกณฑ์ของ กสศ
“จากข้อมูลผู้ได้รับทุนรุ่นที่ 1 และ 3 พบว่า กว่าครึ่งหนึ่งมาจากครัวเรือนยากจนและยากจนพิเศษ ที่มีรายได้เพียง 3,000 บาทต่อเดือน หรือวันละ 100 บาทเท่านั้น อีกครึ่งมาจากครัวเรือนที่มีรายได้ไม่เกินเดือนละ 12,000 บาท ซึ่งกว่า 75% มีเกรดเฉลี่ยเกิน 3.75 สะท้อนว่าเด็กไทยจำนวนมากมีความสามารถไม่ได้แพ้ใคร เพียงขาดการสนับสนุนที่เพียงพอ”
ผู้จัดการกสศ. กล่าวว่า “แม้นักเรียนที่สมัครเข้ามาแล้วไม่ผ่านการคัดเลือกทุน ODOS ก็ยังมีทุน กสศ. รองรับอยู่ ไม่ว่าจะเป็นทุนนวัตกรรมสายอาชีพชั้นสูง ทุนพระกนิษฐาสัมมาชีพ ทุนครูรัก(ษ์)ถิ่น รวมถึงความร่วมมือกับ อว. และ ทปอ. ที่จะใช้ข้อมูลความยากจนของนักเรียนเพื่อหาแหล่งทุนจากมหาวิทยาลัยต่าง ๆ มาช่วยเสริม ไม่ปล่อยให้เด็กหลุดจากระบบการศึกษา”
ทั้งนี้ โครงการทุน ODOS รุ่นที่ 2 เปิดรับสมัครระหว่างวันที่ 19 กันยายน – 10 ตุลาคม 2568 ผ่านเว็บไซต์ https://scholarshipreg.eef.or.th/ สอบถามเพิ่มเติมได้ที่โทร. 02-079-5475 ต่อ 11 ทุกวัน ไม่เว้นวันหยุดราชการ
โครงการทุน ODOS มีเป้าหมายเพื่อปิดช่องว่างความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา เปิดโอกาสให้เด็ก “ช้างเผือก” ที่มีศักยภาพสูงแต่เสี่ยงหลุดจากระบบเพราะความยากจน ได้เรียนต่อถึงระดับอุดมศึกษาอย่างไร้รอยต่อ และเข้าถึงการศึกษาที่มีคุณภาพ เพื่อไม่ให้ประเทศต้องสูญเสียศักยภาพของเด็กเพียงเพราะปัญหาฐานะทางเศรษฐกิจ นี่คือโจทย์สำคัญที่ กสศ. ร่วมกับหน่วยงานต่าง ๆ ผลักดันการสร้างหลักประกันโอกาสทางการศึกษา ครอบคลุมตั้งแต่ปฐมวัยจนถึงการมีงานทำ ภายใต้การบูรณาการข้อมูลรายบุคคล
